Bạn đã từng nghe nói về lập trình (coding) và chắc chắn cũng quen thuộc với khái niệm “vibe” – một cảm giác, một bầu không khí. Nhưng hai điều này có liên quan gì đến nhau? Vibe coding là một lĩnh vực phát triển mới nổi, được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ trí tuệ nhân tạo (AI). Nó đang mở ra cánh cửa giúp nhiều người hơn nữa có thể xây dựng website, ứng dụng và nhiều sản phẩm kỹ thuật số khác mà không nhất thiết phải là kỹ sư phần mềm chuyên nghiệp. Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của vibe coding, lý do nó ngày càng phổ biến và những gì bạn có thể làm với nó, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu qua góc nhìn của Kelly Schaefer, giám đốc sản phẩm tại Google Labs, người phụ trách danh mục các sản phẩm ứng dụng AI.
Vibe coding: Từ ý tưởng đến sản phẩm với sự hỗ trợ của AI
Kelly Schaefer chia sẻ rằng nhóm của bà đang tập trung xây dựng các sản phẩm mang tính “tương lai” trong nhiều lĩnh vực, bao gồm thiết kế, viết lách và phát triển phần mềm. Trong mảng phát triển phần mềm, mục tiêu là dân chủ hóa việc tạo ra sản phẩm. Bà nhấn mạnh rằng trong tương lai, không chỉ các kỹ sư mới có khả năng xây dựng sản phẩm. Vibe coding chính là công cụ then chốt cho sự dân chủ hóa này.
Theo định nghĩa của Schaefer, vibe coding cho phép bạn hiện thực hóa những gì bạn hình dung trong đầu, ngay cả khi bạn không có kỹ năng lập trình truyền thống. Đây là một quy trình mà bạn có thể sử dụng công cụ AI, mô tả ý tưởng và mong muốn về giao diện, và công cụ đó sẽ tạo ra sản phẩm để bạn xem và sử dụng. Trước đây, điều này đòi hỏi phải viết thủ công hàng loạt dòng mã lệnh.
Điều thú vị là bạn thực sự không cần có kỹ năng lập trình để thực hiện vibe coding. Bạn có thể tạo ra các ứng dụng đơn giản chỉ bằng cách này. Tuy nhiên, Schaefer cũng lưu ý rằng đây có thể không phải là giải pháp tối ưu cho mọi mục đích, đặc biệt nếu bạn muốn phát triển một ứng dụng phức tạp với quy mô người dùng lớn. Để biến một ứng dụng được tạo bằng vibe coding thành một sản phẩm hoàn chỉnh, sẵn sàng ra mắt và phục vụ đông đảo người dùng, kỹ năng lập trình và sự chính xác vẫn đóng vai trò quan trọng. Nhiều người có thể lầm tưởng rằng chỉ cần mô tả vài dòng là có ngay ứng dụng trên Google Play Store, nhưng thực tế đòi hỏi nhiều hơn thế.
Quá trình này không phải là “nghĩ ra điều gì đó và nó sẽ tự động trở thành ứng dụng hoàn hảo”. Bạn có thể mô tả ý tưởng bằng ngôn ngữ đơn giản để nhận được một ứng dụng vibe-coded, nhưng để biến nó thành một sản phẩm thực thụ, bạn cần tiếp tục công việc. Schaefer gợi ý bắt đầu với các công cụ vibe coding như Canvas trong Gemini, nơi bạn có thể nhập một yêu cầu như “tạo cho tôi một bản mẫu ứng dụng web”. Bạn sẽ nhận được một sản phẩm cơ bản. Nếu muốn phát triển nó thành thứ mà nhiều người có thể sử dụng, bạn có thể chuyển sang viết mã code hoặc chia sẻ bản mẫu đó với một nhà phát triển. Các công cụ như Jules, một AI coding agent từ Labs, có thể kết nối với mã code hiện có và bổ sung thêm mã dựa trên những gì đã được tạo ra, thậm chí cho phép bạn yêu cầu thay đổi bằng ngôn ngữ tự nhiên. Việc bắt đầu bằng vibe coding giúp hiện thực hóa nhiều hơn những gì bạn hình dung ban đầu vào sản phẩm cuối cùng.
Vibe coding không phải là một quá trình máy móc, mà là một phương tiện hữu ích cho những ai muốn tạo ra sản phẩm mà không biết lập trình. Nó đặc biệt phù hợp cho việc tạo bản mẫu (prototyping) và trực quan hóa ý tưởng để giao tiếp với người khác. Các công cụ như Stitch rất hiệu quả trong việc tạo giao diện và mã front-end, sau đó kết hợp với AI coding agent như Jules để biến thiết kế đó thành mã hoạt động. Jules đóng vai trò là một công cụ dành cho nhà phát triển để triển khai ý tưởng ở cấp độ sản xuất, giúp xử lý nhiều tác vụ cùng lúc như sửa lỗi hay xây dựng tính năng mới. Sự kết hợp giữa Stitch và Jules cho thấy vibe coding không chỉ dừng lại ở việc tạo ra các bản xem trước trải nghiệm, mà còn giúp quy trình từ ý tưởng, thiết kế đến mã code sẵn sàng cho sản xuất trở nên dễ tiếp cận hơn.
Schaefer cũng chỉ ra rằng sản phẩm mà người không chuyên tạo ra có thể khác với sản phẩm của kỹ sư, nhưng mục đích sử dụng cũng sẽ khác. Stitch hữu ích khi bạn muốn nhanh chóng mô tả hoặc hình dung ý tưởng, trong khi Jules có thể đưa ý tưởng đó tiến xa hơn thành các bản mẫu trực tiếp và sản phẩm hoàn chỉnh. Khi sử dụng kết hợp, chúng phản ánh cách một kỹ sư và một nhà thiết kế có thể cộng tác. Đối với những người không phải kỹ sư hay nhà thiết kế, vibe coding là cách để trực quan hóa những gì bạn muốn kỹ sư xây dựng, thay vì bắt đầu bằng một tài liệu khô khan, hãy bắt đầu bằng một giao diện tương tác trực quan. Hơn nữa, các công cụ vibe coding còn là nơi để bạn thỏa sức sáng tạo và vui chơi, tạo ra bất cứ điều gì bạn muốn cho bản thân hoặc chia sẻ với bạn bè.
Lời khuyên của Schaefer cho những người muốn làm chủ vibe coding là bắt đầu với Gemini và thử nghiệm các yêu cầu mô tả ý tưởng. Việc đặt câu hỏi như “Tôi có đang bỏ sót điều gì không?” hay “Có những cách tiếp cận nào khác cho ý tưởng này?” sẽ giúp bạn có được một yêu cầu tốt hơn và phát triển “gu thẩm mỹ” (taste) của riêng mình, điều rất quan trọng. Bà giải thích rằng việc lặp lại và tinh chỉnh mô tả ý tưởng sẽ giúp bạn có một nền tảng vững chắc hơn cho ứng dụng thực tế. Quan trọng là bạn muốn dẫn dắt AI, chứ không phải để AI đưa ra mọi quyết định. Cuộc trò chuyện qua lại với Gemini giúp bạn xác định rõ các chi tiết mong muốn. Thành công với các công cụ này nằm ở việc hiểu rõ bản thân và mục tiêu muốn đạt được, chứ không chỉ đơn thuần là làm theo lời AI.
Ngoài ra, bà khuyến khích mọi người thực hành với các công cụ như Canvas hay Stitch với tâm thế đặt kỳ vọng thấp. Đừng cảm thấy e ngại về vibe coding. Rất nhiều sản phẩm tại Labs bắt đầu từ những thử nghiệm vibe coding nhanh chóng và sau đó phát triển thành các công cụ ổn định, sẵn sàng cho sản xuất. Stitch và Jules cho phép thử nghiệm nhanh chóng, kết hợp sự linh hoạt và sáng tạo của vibe coding với chiều sâu và độ tin cậy mà nhà phát triển cần để xây dựng ứng dụng thực tế. Đây thực sự là một cách tuyệt vời để kiểm tra ý tưởng, ngay cả khi bạn chưa biết lập trình, và để “vibe” theo cách riêng của mình.
