Trong bối cảnh thế giới đang đầy rẫy những lo lắng về tác động của công nghệ đối với nghệ thuật và văn hóa, liệu có một con đường nào để chúng ta không chỉ chấp nhận mà còn khai thác sức mạnh của nó để làm phong phú thêm trải nghiệm nghệ thuật? Lincoln Center for the Performing Arts, một trung tâm nghệ thuật biểu diễn lừng danh tại New York, đang đi tiên phong trong hành trình này. Với chương trình Collider Fellowship, Lincoln Center không chỉ đơn thuần là đón nhận mà còn chủ động mở ra những cơ hội mới, chào đón các nghệ sĩ đa ngành để cùng khám phá cách công nghệ mới nổi có thể biến đổi sâu sắc nghệ thuật biểu diễn trực tiếp và toàn bộ lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn. Đây không chỉ là một sáng kiến, mà còn là một tuyên bố mạnh mẽ rằng tương lai của nghệ thuật có thể rực rỡ hơn bao giờ hết khi chúng ta dám nghĩ khác và hành động khác. Mục tiêu của họ rất rõ ràng: đặt người dùng là trên hết, tạo ra những trải nghiệm nghệ thuật đột phá, gần gũi và đầy ý nghĩa.
Collider Fellowship: Nơi tầm nhìn nghệ sĩ gặp gỡ công nghệ đột phá
Collider Fellowship của Lincoln Center chính là minh chứng sống động cho niềm tin lạc quan vào sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ. Jordana Leigh, phó chủ tịch phụ trách chương trình của Lincoln Center, chia sẻ rằng bà là một người “lạc quan vĩnh cửu” về lợi ích mà công nghệ có thể mang lại cho nghệ thuật. Bà nhấn mạnh rằng trí tuệ nhân tạo (AI), hay bất kỳ công nghệ nào khác, chỉ là “một công cụ khác trong bộ công cụ của nghệ sĩ”, giống như máy trộn âm thanh hay cọ vẽ. Điều thú vị là, đối với nhiều nghệ sĩ, “công nghệ đang bắt kịp tầm nhìn của họ, thay vì tầm nhìn của họ phải đuổi theo công nghệ”.
Chương trình đã công bố lớp Fellows thứ hai, gồm sáu nghệ sĩ tài năng làm việc trong các lĩnh vực đa dạng từ thực tế ảo (VR), trí tuệ nhân tạo (AI) cho đến hệ thống âm thanh 4DSound nhập vai. Đây là những cá nhân không chỉ suy nghĩ về tác phẩm của mình mà còn đặt nó vào một cuộc đối thoại rộng lớn hơn về nghệ thuật và công nghệ. Một ví dụ điển hình là tác phẩm Dream Machine của Nona Hendryx, sử dụng kết hợp AI, VR và thực tế tăng cường (AR) để đưa người xem, đặc biệt là cộng đồng BIPOC (người Da đen, Da đỏ và Da màu), vào các môi trường Afrofuturist. Tác phẩm này cho thấy nghệ thuật có thể giúp “những người không thấy mình trong công nghệ bắt đầu thấy mình trong đó – đặc biệt là người Da đen và Da màu, nhất là phụ nữ Da đen và Da màu.”
Trong chín tháng tới, các Collider Fellows mới sẽ được cung cấp không gian studio tại Lincoln Center và Onassis ONX, cùng với hỗ trợ tài chính và sự đồng hành từ đội ngũ Lincoln Center. Điều đặc biệt là chương trình này mang tính “phi giao dịch”; không yêu cầu nghệ sĩ phải hoàn thành một dự án cuối cùng hay một tác phẩm đặt hàng. Điều này cho phép họ có toàn quyền tự do để thử nghiệm, sáng tạo ra “năm hay sáu nguyên mẫu” hoặc đơn giản là “dành thời gian này để phục hồi năng lượng, đọc sách, nghiên cứu chuyên sâu và sống chậm lại”. Lincoln Center tin rằng cả hai cách tiếp cận đều là “những cách hoàn toàn chấp nhận được để sử dụng chương trình fellowship này.”
- Cinthia Chen, nghệ sĩ và nhà công nghệ đa ngành, kết hợp biểu diễn, sắp đặt và thiết kế trình chiếu để khám phá ký ức, bản sắc lai ghép và tương lai tâm linh.
- Sam Rolfes, nghệ sĩ biểu diễn ảo và đồng giám đốc studio biểu diễn ảo Team Rolfes, với các buổi biểu diễn motion-capture, thiết kế thời trang, in ấn và hình ảnh âm nhạc cho các nghệ sĩ nổi tiếng như Lady Gaga.
- James Allister Sprang, nghệ sĩ đầu tiên tại Hoa Kỳ làm việc với hệ thống âm thanh 4D Sound System, tạo ra các trải nghiệm nhập vai, dựa trên giác quan để khám phá dòng thời gian của cộng đồng hải ngoại và không gian nội tâm của người Da đen.
- Stephanie Dinkins, nghệ sĩ và nhà giáo dục xuyên ngành tập trung vào các công nghệ mới nổi, chủng tộc và lịch sử tương lai, gần đây được vinh danh là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực AI của tạp chí Time.
- Kevin Peter He, sử dụng nền tảng về điện ảnh, khiêu vũ và chuyển đổi đô thị để làm việc trong lĩnh vực phim ảnh, biểu diễn và công cụ trò chơi, khám phá cách cấu trúc và công nghệ định hình câu chuyện và hiện thân.
- Dr. Rashaad Newsome, cựu sinh viên Whitney Biennial, với tác phẩm kết hợp cắt dán, biểu diễn, AI và robot để khám phá biểu hiện văn hóa Da đen và Queer.
Dưới đây là sáu Collider Fellows mới cùng với mô tả ngắn gọn về công việc của họ:
Những dự án từ khóa học đầu tiên vẫn đang “nảy mầm”, và một số có thể sẽ được trình diễn tại chính Lincoln Center. Mặc dù Lincoln Center đang “tập trung mạnh vào trải nghiệm dựa trên địa điểm“, đặc biệt là những trải nghiệm liên quan đến VR, AR và thực tế mở rộng (XR), nhưng họ cũng không loại trừ khả năng các Collider Fellows sẽ giúp trung tâm này định hình lại cách tiếp cận khán giả toàn cầu. Bởi lẽ, “chúng tôi không đóng cánh cửa với bất cứ điều gì vào lúc này,” Leigh khẳng định.
Lincoln Center đang cho chúng ta thấy một tương lai đầy hứa hẹn, nơi công nghệ không phải là mối đe dọa mà là một đối tác mạnh mẽ, giúp nghệ thuật vươn xa hơn, chạm đến nhiều trái tim hơn và trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết. Nếu bạn là một người yêu nghệ thuật, hãy theo dõi sát sao những đổi mới từ chương trình này, bởi rất có thể, những trải nghiệm nghệ thuật đột phá nhất đang chờ đợi bạn khám phá.